Wat is een burnout? Deel 1/5 van blogserie over burnout.

Je kan tegenwoordig geen (digitale) krant openslaan of je leest wel weer iets over burnout. Iedereen heeft er wel een mening over en kent wel iemand in zijn omgeving die een burnout heeft gehad. Maar wat is het nu eigenlijk? Hoe kan je het op tijd herkennen en welke behandelmogelijkheden zijn er? En hoe ga je om met werkhervatting, vragende collega’s en een pushende manager die jou gister weer aan de slag had willen zien? In deze vijfdelige blogserie zal ik aandacht aan die vragen besteden.

Burnout; een modeverschijnsel of een serieuze aandoening?

TNO heeft in 2014 een mooi factsheet gemaakt met allerlei cijfertjes en berekeningen over burnout en de kosten. Daaruit bleek dat 1 miloen (!) Nederlanders last hadden van burnoutklachten en is onder meer te lezen dat de verzuimkosten uitkomen op E 1.800.000.000,-. Reken er maar op dat deze cijfers in 2017 nog hoger zullen zijn dan ze toen al waren. De werkdruk wordt steeds hoger en ook de druk die op het gezin ligt is nog nooit zo groot geweest met (over het algemeen) twee werkende ouders. Waar er in het begin nog wat lacherig gedaan werd over burnoutklachten, lijkt er nu steeds meer het besef te komen dat dit een serieus probleem is waar veel mensen last van hebben. Alhoewel iedereen van burnout heeft gehoord, is er toch nog vrij weinig besef over wat het nu eigenlijk is en welke klachten daar bij horen.

Man achter laptop burnout vermoeid
  • Facebook
  • Gmail
  • LinkedIn

Draagkracht vs draaglast

Wanneer de balans in je leven al langere tijd zoek is en de weegschaal is doorgeslagen naar de kant van draaglast zal je vroeg of laat klachten ontwikkelen. In een vroeg stadium noemen we dat ‘surmenage’ ofwel overbelasting. Als je niet naar deze vroege signalen van je lijf luistert en op dezelfde voet door blijft gaan, is het mogelijk dat de overbelasting uitmondt in een burnout. Wanneer je dáár vervolgens weer te lang mee blijft lopen zonder hulp te zoeken, kan het zijn dat er ook een depressie ontstaat.

Draaglast vs draagkracht
  • Facebook
  • Gmail
  • LinkedIn

Wat is een burnout?

Kortgezegd kan gesteld worden dat een burnout een uitputtingsreactie is van lichaam en geest, op een jarenlange periode van (werk)stress. Vaak zijn mensen lang doorgelopen met klachten waarbij de uitputting samen gaat met hoofdpijn, maagpijn, slaapproblemen, moeilijk drukte kunnen verdragen, paniekaanvallen en stress. Je functioneert minder goed op het werk en wordt cynischer. Soms ontstaan hierdoor ook nog conflicten met collega’s of een leidinggevende wat de stress doet toenemen en de gevoelsmatige afstand tot je werk vergroot. Als je eenmaal uitgevallen bent, overheersen vaak gevoelens van boosheid en teleurstelling. Het idee ooit weer aan het werk te moeten gaan is beangstigend en de drempel wordt steeds hoger.

Belangrijk om te weten is dat burnout door elke vorm van langdurige stress kan ontstaan, niet enkel stress in de werksituatie. Dus bijvoorbeeld ook door langdurige relatie- of gezinsproblemen. Dat geestelijke overbelasting uiteindelijk leidt tot uitputting is overigens niet alleen een psychologische kwestie. Onderzoek laat zien dat de voortdurende aanspraak op processen die alertheid regelen, ervoor zorgt dat het brein zich in de loop van de tijd gaat aanpassen. Jouw brein wil namelijk niet continu overbelast zijn en zal dus ingrijpen. Er vinden neurochemische processen plaats om de alertheid naar beneden bij te sturen met als gevolg dat je weerstand voelt bij geestelijke inspanning (G.P.J. Keijsers et al. 2004). Door blijven werken, je concentreren, hoge eisen blijven stellen; het gaat vanaf dat moment dus écht niet meer.

Burnout is geen diagnose

Het zal je misschien verbazen, maar burnout kan niet als officiële diagnose gesteld worden omdat deze niet opgenomen is in de DSM-5 (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders). De diagnose die vaak genoemd wordt wanneer er sprake is van een burnout is; “Andere gespecificeerde somatisch-symptoomstoornis”. Ja ja, wij houden het graag simpel in de psychologie…ahum. De behandeling van burnout wordt in veel gevallen vergoed door de zorgverzekeraars. Als de klachten echter nog maar kort duren (korter dan zes maanden) of als je preventief aan de slag wilt, zal je de zorg zelf moeten vergoeden. In dat geval is een werkgever vaak bereid om hierin mee te betalen.

Ik hoop dat je wat meer te weten bent gekomen over burnout in deze blog. Mocht je vragen hebben, stel ze gerust hieronder! Wil je op de hoogte blijven? Volg dan BolWerk Psychologie op Facebook of LinkedIn.

Follows

Vond je dit interessant?

Deel het met anderen!